Wydarzenia / Wystawy

13. edycja Miesiąca Fotografii w Krakowie

Wystawy | 2015-04-20

Pod hasłem "konflikt" od 14 maja rusza w Krakowie trzynasta edycja festiwalu Miesiąc Fotografii

Tematem programu głównego Miesiąca Fotografii w Krakowie 2015 jest konflikt. Będzie to więc medytacja nad możliwościami i ograniczeniami medium wobec tematu, do którego dokumentowania – wydawać by się mogło – jest stworzone. A jednak nie zawsze: bo konflikt to nie tylko starcia zbrojne; konflikty rozgrywają się często tylko w czyjejś wyobraźni, na konflikty składają się trudne do uchwycenia gesty, nawet wspomnienia. Czy fotografia może w pełni udokumentować sytuacje konfliktowe, niezależnie od ich natury, bez podpórki innego medium – słowa pisanego, dokumentacji filmowej? Czy za pomocą fotografii da się opowiedzieć o wydarzeniach z przeszłości? To tylko niektóre z pytań, jakie sobie stawiamy.

W programie pokazana zostanie wystawa klasyka światowej fotografii, Josefa Koudelki, a także wystawy o charakterze artystyczno-dokumentalnym (jak cykl Zhanga Dali poświęcony cenzurze fotografii w maoistowskich Chinach). Fotografie wielokrotnie nagradzanej Joanny Piotrowskiej (m.in. z cyklu Frowst, wydanego w zeszłym roku przez wydawnictwo MACK Books) skupiają się na dwoistej, miłosno-nienawistnej, bliskości; Indrė Šerpytytė (1944–1991) podejmuje temat pamięci. Markus Schaden (dyrektor The PhotoBookMuseum w Kolonii) jest kuratorem wystawy o przedstawieniu konfliktów w – jak to sam ujmuje – osobnym medium, za jakie uważa albumy fotograficzne. Paweł Szypulski podejmuje temat płci i rasy w fotografii. Łukasz Gorczyca i Adam Mazur za pomocą albumów i książek opowiadają historię zawłaszczania (między innymi politycznego) narodowego symbolu – rzeki Wisły. Wojciech Nowicki wreszcie skupia się na momentach, w których fotografia wydaje się bezradna: na przykładzie zdjęć dokumentalnych wyłapuje chwile, kiedy obiektyw skierowany jest w niewłaściwą stronę.


Indrė Šerpytytė, 7. Ulica Margio, Olita, z cyklu 1944–1991 © Indrė Šerpytytė. Dzięki uprzejmości artystki
Indrė Šerpytytė, 7. Ulica Margio, Olita, z cyklu 1944–1991 © Indrė Šerpytytė. Dzięki uprzejmości artystki

Punktem wyjścia dla rozważań poświęconych fotograficznym przedstawieniom konfliktu jest mistrzowski, klasyczny już reportaż, Praga’68. Jego autor, Josef Koudelka, wówczas trzydziestoletni fotograf teatralny, spontanicznie zareagował na wydarzenia: razem z innymi wyszedł na ulice Pragi, żeby udokumentować wtargnięcie obcych wojsk, tę krzywdę, jaka się działa jego miastu, państwu, współobywatelom; krzywdę, która działa się jemu samemu. Tematem zdjęć Koudelki nie są więc tylko praskie wydarzenia, ale i konflikt pomiędzy obcymi wojskami a człowiekiem, owym samotnym w tłumie. Po jednej stronie sowieckie czołgi, po drugiej – zwykli prażanie, w tym fotograf, którego jedyną bronią jest możliwość dania świadectwa. Im wszystkim za wcześnie zachciało się wolności; przyszło na nią czekać jeszcze ponad dwadzieścia lat. Josef Koudelka daje mistrzowską lekcję tego, w jaki sposób fotografia może ukazać konflikt – ten najbardziej oczywisty, zbrojny.


Inwazja wojsk Układu Warszawskiego. Przed główną siedzibą radia. Praga, Czechosłowacja. Sierpień 1968 © Josef Koudelka / Magnum Photos
Inwazja wojsk Układu Warszawskiego. Przed główną siedzibą radia. Praga, Czechosłowacja. Sierpień 1968 © Josef Koudelka / Magnum Photos

A jednak to nie wojny, powstania czy napięcia społeczne są tematem festiwalu – choć i one się przewijają w wystawach Programu Głównego trzynastej edycji Miesiąca Fotografii. Festiwal staje się raczej platformą służącą rozmyślaniom nad możliwościami i ograniczeniami samego medium. Dzieje się tak w przypadku wystaw Joanny Piotrowskiej, która poprzez swoje projekty zdaje relację z opresyjnego charakteru relacji międzyludzkich; Zhanga Dali, który w cyklu A Second History wskazuje na oczywiste zafałszowania historii, które co prawda z upływem czasu są odkrywane, lecz drukowany ślad po nich pozostaje, zapisany w książkach i czasopismach; Indrė Šerpytytė – śledzącej miejsca konfliktów i kaźni na Litwie – po latach pozostają po nich miejsca i pamięć, ale dokumentacja domaga się artystycznego przetworzenia i słownego komentarza, bo bez nich nie sposób zrozumieć obrazu.


Po lewej: Zhang Dali, Pierwszy mityng sportowy Armii Ludowo-Wyzwoleńczej z cyklu Inna historia, 1952 © Zhang Dali. Dzięki uprzejmości artysty
Po prawej: Zhang Dali, Obchody Święta Pracy z cyklu Inna historia © Zhang Dali. Dzięki uprzejmości artysty
Po lewej: Zhang Dali, Pierwszy mityng sportowy Armii Ludowo-Wyzwoleńczej z cyklu Inna historia, 1952 © Zhang Dali. Dzięki uprzejmości artysty
Po prawej: Zhang Dali, Obchody Święta Pracy z cyklu Inna historia © Zhang Dali. Dzięki uprzejmości artysty

Tradycją Miesiąca Fotografii w Krakowie staje się wystawa kuratora Programu Głównego: Wojciech Nowicki pokaże to, co się dzieje Tuż obok – zdjęcia wykonane podczas jednego z najkrwawszych konfliktów XX wieku – pierwszej wojny światowej – zaczerpnięte głównie ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Krakowie. Te fotografie, choć często wykonane w pobliżu frontu, niemal całkowicie pomijają wojenne okoliczności, koncentrując się na etnograficznym zapisie. To podręcznikowy obraz tego, jak ślepym narzędziem może stać się fotografia, jak bywa wyrywkowa, i jak trudno za jej pomocą pokazać to, co dumnie nazywamy prawdą.


Fotograf nieznany, Ostrołęka. Wypalone domy, 1916. Ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie
Fotograf nieznany, Ostrołęka. Wypalone domy, 1916. Ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie

W programie festiwalu znajdziemy także dziewięć wystaw młodych twórców w ramach Sekcji ShowOFF, kolejną edycję Przeglądu Portfolio i nagrody Griffin Art Space, a także dziesiątki wydarzeń towarzyszących: spotkań, projekcji, warsztatów, akcji i imprez. Wszystkie odbędą się w Krakowie, od połowy maja do połowy czerwca 2015 roku.

Udostępnij: Facebook Google Wykop Twitter Pinterest

Powiązane artykuły

Wydawca: AVT Korporacja Sp. z o.o. www.avt.pl