O tym, że cyfrowy plik, który widzisz na monitorze, to jeszcze nie zdjęcie, i że wybór podłoża ma kluczowe znaczenie dla wyglądu drukowanych zdjęć
Partnerem cyklu "Praca z kolorem od A do Z" jest firma
Mimo ogromnej popularności urządzeń mobilnych z dostępem do internetu, portali społecznościowych czy internetowych galerii zdjęć, niezmiennie końcowym dziełem całego procesu fotograficznego pozostaje odbitka. W przypadku pracy z materiałem analogowym w postaci negatywów, aby uzyskać zdjęcie na papierze, potrzebny był powiększalnik lub wizyta w laboratorium fotograficznym. Dziś, w czasach dominacji aparatów cyfrowych i ogólnej dostępności skanerów do klisz, podstawowym materiałem roboczym jest plik cyfrowy – bitmapa.
Do uzyskania papierowej odbitki potrzebny jest minilab lub... drukarka fotograficzna! Atramentowe drukarki fotograficzne w swojej ogólnej budowie nie różnią się zbytnio od swoich biurowych odpowiedników. Jednak diabeł tkwi w szczegółach i jest kilka kluczowych cech, jakie powinna spełniać drukarka dedykowana do drukowania fotografii.
Natomiast papiery fotograficzne do domowych drukarek atramentowych dają obecnie amatorom fotografii znacznie większe możliwości, niż jeszcze kilka lat temu oferowały najbardziej profesjonalne, tradycyjne metody chemicznej obróbki. Szeroki wybór dostępnych podłoży i różnorodność ich właściwości cieszą pasjonatów druku zdjęć, jednak mogą okazać się nie lada wyzwaniem dla tych, którzy w świecie drukowania stawiają swoje pierwsze kroki.
Drukarki atramentowe zazwyczaj korzystają z wodnych tuszy pigmentowych lub barwnikowych. Te pierwsze umożliwiają uzyskanie na zdjęciach większej precyzji tonalnej, lepszej neutralności obrazów monochromatycznych i wysokiej odporności na wodę, a co za tym idzie – niezwykłej trwałości sięgającej nawet 200 lat! Zalety te zawdzięczają swojej nanokapsułkowej budowie, bowiem każda cząsteczka pigmentu otoczona jest przezroczystą osłonką żywiczną, w dużym stopniu zabezpieczającą przed potencjalnie szkodliwym działaniem wilgoci i promieniowania UV.
|
Foto
|
Wiarygodne proofyFotograficzna drukarka atramentowa, mimo że tworzy barwy z tuszów CMYK, jest urządzeniem RGB. Gamut drukarki EPSON SureColor SC-P800 i fotograficznego papieru FOMEI Collection Velvet 265gsm z certyfikatem FOGRA nie dość że obejmuje, to znaczą co przekracza zakres barw CMYK-owej przestrzeni Coated Fogra 39. Wydruk z takiego zestawu zapewnia symulację wszystkich kolorów stosowanych w druku offsetowym i może być traktowany jako pełnowartościowy proof cyfrowy dla fotografów pracujących nad książką lub wystawą. |
Tusze barwnikowe są zazwyczaj kilkukrotnie tańsze, jednak trudniej przy ich użyciu uzyskać tak wysoki poziom neutralności jak w przypadku tuszy pigmentowych. Trwałość i odporność na wodę zdjęć z drukarki barwnikowej jest zwykle niższa i w większym stopniu zależy od użytego papieru. Są też jednak plusy. Tusze barwnikowe dają na papierach błyszczących i metalicznych zdecydowanie przyjemniejszy połysk, porównywalny z odbitką analogową. Fotografów przyrody ucieszą też żywsze, bardziej nasycone kolory.
Współczesny standard dla drukarek fotograficznych to minimum 6 kolorów. Większość zaawansowanych drukarek pigmentowych oprócz tuszów kolorowych o różnej jasności posiada więcej niż jeden tusz neutralny. Drukarki Epson SureColor SC-P600 i SC-P800 wyposażone są w zestaw 9 tuszów pigmentowych, z których aż 4 to tusze neutralne – dwa czarne i dwa szare o różnej jasności. Taki zestaw zapewnia wydrukom kolorowym precyzję i płynność przejść tonalnych, a zdjęciom czarno białym wysoki poziom neutralności.
Koszt wydruku zdjęcia zależny będzie nie tylko od ceny papieru, ale także od ilości i ceny tuszu, który drukarka nałoży na powierzchnię papieru. Mililitr tuszu kosztuje zazwyczaj najwięcej w najtańszych drukarkach, w których pojemniki z tuszem mają pojemność kilku, kilkunastu mililitrów. Wraz ze wzrostem pojemności kaset z tuszem do kilkudziesięciu, a w przypadku wielkoformatowych ploterów nawet kilkuset mililitrów, cena tuszu w przeliczeniu na 1 mililitr może obniżyć się nawet kilkakrotnie. W praktyce zazwyczaj im droższa i większa drukarka, tym niższe są koszty jej eksploatacji. Wyjątkiem od tej reguły są popularne ostatnio drukarki ze zintegrowanym systemem stałego zasilania tuszem, np. EPSON ITS L805 czy L1800, w których tusz uzupełnia się z buteleczek.
Kupując drukarkę atramentową, w pudełku znajdziemy zazwyczaj także niewielkie opakowanie kilku papierów próbnych, którymi producent drukarki chce nas zachęcić do kupowania właśnie jego podłoży. Niestety do drukarki dołączone jest zazwyczaj jedynie kilka darmowych próbek, które jak na złość potrafią się skończyć dokładnie wtedy, gdy zabawa w drukowanie zaczyna nas wciągać . Co dalej? Świeżo upieczony użytkownik drukarki rozpoczyna poszukiwania papieru w sklepach, także internetowych. Właśnie w tym momencie pojawia się pierwsze zderzenie z ogromnym światem podłoży. Nie dość , że ich wybór jest bardzo duży, to na dodatek wszystkie róż nią się względem siebie właściwościami.
Wybór odpowiedniego typu papieru o konkretnej powierzchni bywa często uwarunkowany jego docelowym zastosowaniem. Wykończenie powierzchni, podobnie jak gramatura, nadaje odbitce specyficzny wygląd i określa jej charakter. Najczęściej wybierane są tradycyjne połyskliwe papiery fotograficzne: błyszczące (gloss) i perłowe (pearl, lustre). Nieśmiertelna powierzchnia błyszcząca cieszy się nieustającym powodzeniem przez wzgląd na nawiązanie do tradycyjnej odbitki chemicznej.
Powierzchnia perłowa wyglądem przypomina gruboziarnisty papier matowy z minilabu. Świetnie sprawdza się jako materiał na wszelkiego rodzaju wystawy i prezentacje – ze względu na brak odblasków. Innym jej atutem jest odporność na ślady odcisków palców, jakże często pozostawianym na naszych zdjęciach przez niechlujnych gości. Papiery połyskliwe świetnie sprawdzą się w drukowaniu kolorowych, ale także czarno-białych fotografii rodzinnych, portretowych, okolicznościowych czy krajobrazowych. Popularne papiery fotograficzne to Epson Premium Lustre 260, Fomei Collection Gloss 265, FomeiJet Pro Pearl 205, 265 i 300.
Stosunkowo nową kategorią są ultra błyszczące papiery fotograficzne z ekskluzywnym wykończeniem powierzchni typu metallic. Wyjątkowo błyszcząca powierzchnia o metalicznym połysku nadaje drukowanym zdjęciom niezwykły, magiczny blask i wyjątkową głębię. Świetnie nadają się do drukowania fotografii ludzi, lśniących tkanin, metali, szkła lub biżuterii. Najpopularniejsze papiery tego typu to Fomei Collection Metallic Gloss 255 i SIHL Masterclass Metallic Pearl High Gloss 290.
Szukając podłoży o wysokim potencjale archiwalnym, natkniemy się na wszelkiej maści prawdziwie matowe, artystyczne papiery typu fine-art o szorstkiej lub teksturowanej, matowej powierzchni, produkowane w 100% z masy drzewnej (alfaceluloza) lub bawełny. Ekskluzywne wykończenie powierzchni fotografii na podłożach typu fine-art daje wrażenie dzieł sztuki wykonanych na papierze czerpanym. Dla amatorów reprodukcji dzieł sztuki godnymi polecenia są również podłoża o strukturze płótna malarskiego. Najpopularniejsze artystyczne papiery bawełniane to Epson Signature Worthy Hot Press i Cold Press, Fomei Collection Cotton Smooth i Textured czy Harman by Hehmnemuhle Matt Cotton.
Papiery barytowe to – podobnie jak stare dobre Multigrade IV FB i Ilfobrom Galerie FB – podłoża posiadające warstwę barytu (siarczanu baru). Użycie tego związku w podłożu do druku pozwala na uzyskanie niezwykle jasnej bieli i miłego dla oka blasku, bez stosowania rozjaśniaczy optycznych. Dzięki temu cieszą się rewelacyjnymi właściwościami archiwalnymi. Co ciekawe, zapachem przypominają tradycyjne papiery barytowe. Popularne papiery tego typu to: Harman Gloss Baryta, Fomei Collection Baryta Silk 310 i Mono 290 czy Sihl MasterClass Satin Baryta 290.
Ciekawą, ekonomiczną alternatywą dla archiwalnych papierów matowych, są powlekane papiery matowe, wykonane na bazie zwykłego papieru, zamiast droższej bawełny. Mimo niskiej ceny, umożliwiają uzyskanie na zdjęciach bardzo wysokiej rozdzielczości i ostrości detali oraz wysokiego nasycenia barw i głębokich czerni. Wydruki cechuje gładka prawdziwie matowa powierzchnia, genialna reprodukcja koloru skóry oraz doskonałe odwzorowanie szczegółów w obszarze świateł i cieni. Stosowane są często do zdjęć ślubnych, portretów, wydruków prezentowanych w ostrym świetle czy wystaw i dekoracji wnętrz. Popularne papiery matowe to: FomeiJet Portrait Matt 230 i Portrait Matt Warmtone 230.
Współczesne drukarki atramentowe drukują, używając tuszów pigmentowych lub barwnikowych. Różnice chemiczne między tymi dwiema technologiami sprawiają , że niektóre papiery dedykowane do użytku z tuszami barwnikowymi mogą współpracować kiepsko lub wcale, gdy użyjemy ich z tuszami pigmentowymi. Sprawa ma się podobnie w drugą stronę. Na szczęście większość nowych podłoży posiada warstwę chłonną akceptującą oba rodzaje tuszów, jednak dla pewności warto przed drukowaniem upewnić się i sprawdzić w specyfikacji, czy nowy papier, na którym zamierzamy drukować nasze zdjęcia, nadaje się do naszej drukarki.
Jak już wiesz, aby uzyskać prawidłowe odwzorowanie barw oraz szczegółów w cieniach i światłach obrazu, warto przed drukowaniem zaopatrzyć się w profil dla danej drukarki i papieru. Najlepszym i najpewniejszym sposobem na dobry profil, jest samodzielne jego wykonanie. W sytuacji, w której nie posiadamy odpowiednich urządzeń kalibracyjnych, możemy zlecić wykonanie takiego profilu specjalistycznej firmie. Jest jednak jeszcze inna możliwość . Niektórzy producenci papieru (np. FOMEI, SIHL, HARMAN) udostępniają na swoich stronach WWW darmowe profile wszystkich swoich papierów dla większości drukarek fotograficznych dostępnych aktualnie na rynku.
Certyfikaty trwałości papieru przyznawane są zazwyczaj przez niezależne instytucje badawcze, które specjalizują się w badaniu wydruków uzyskanych na konkretnych papierach pod kątem odporności na czas. Testy wykonywane są w pomieszczeniach zwanych komorami przyspieszonego starzenia, w których prace wystawiane są na wielogodzinną ekspozycję na jasne światło oraz odpowiednią temperaturę i wilgotność. Badanie może obejmować trwałość wydruków eksponowanych bez żadnych zabezpieczeń, lub eksponowanych pod szkłem, szkłem UV a nawet w warunkach bez dostępu światła (przechowywanie w albumie).
Marka papieru nie musi być zgodna z marką producenta drukarki. Producentów podłoży fotograficznych do drukarek jest wielu, a wybór mediów w ofercie konkretnego producenta zazwyczaj ograniczony jest do kilku–kilkunastu rodzajów. Wiele z nich ma podobne właściwości co papiery występujące pod inną marką. Różnią się jednak nazwą, wyglądem opakowania oraz jakością i formą wsparcia dla użytkownika końcowego.
Dla wielu użytkowników to właśnie cena bywa najistotniejszym czynnikiem. Na półkach sklepowych leży mnóstwo tanich papierów do drukarek foto. Niestety, jak w życiu, także tutaj bezbłędnie sprawdza się zasada "taniej kupujesz - dwa razy kupujesz", mówiąca o tym, że coś jest warte tyle, ile musimy za to zapłacić, a okazyjna taniość papieru może oznaczać jedynie niski poziom jego możliwości odwzorowania barw, słabą ostrość lub niską trwałość . Spokojnie możemy przyjąć, że dobry papier musi kosztować więcej niż papier tani.
Większość aktualnie dostępnych podłoży fotograficznych dostępna jest w opakowaniach zawierających od kilku do kilkuset arkuszy w popularnych formatach 10 x 15 lub 13 x 18 cm oraz większych - A4, A3, A3+ i A2. Niektóre papiery występują zarówno w arkuszach, jak i w rolach o szerokościach sięgających ponad półtora metra i długości 30 metrów! Do druku panoram zaleca się stosowanie papierów w rolkach, przy czym warto sprawdzić, czy drukarka umożliwia drukowanie z roli.
Czyli waga papieru decyduje o odczuciu jakie będzie towarzyszyło nam po wzięciu papieru do ręki. Mimo że rzadziej podawana, istotniejsza jest jego grubość, jednak ważne, aby nie przekraczała maksymalnej, podanej w specyfikacji drukarki. Najlepsze wrażenie sprawiają papiery o gramaturze między 250 a 400 g/m2. Do małych zdjęć w formacie 10x15 cm sprawdzą się także papiery o niższych gramaturach.
