Używanie aparatu w trybie innym niż pełnej automatyki może być skomplikowane i frustrujące, ale przejęcie kontroli nad czasem otwarcia migawki, przysłoną i ustawieniami czułości pozwala w najbardziej efektywny sposób korzystać z lustrzanki lub kompaktu systemowego. Zdobycie wiedzy na temat posługiwania się tymi parametrami ma również zasadnicze znaczenie, jeśli zależy Ci na robieniu bardziej twórczych zdjęć. Użycie odpowiednich ustawień wraz z wyborem interesującej kompozycji oraz fotografowanego tematu – pomoże Ci uchwycić jeszcze więcej intrygujących i spektakularnych obrazów. Dzięki temu będziesz w stanie w atrakcyjny sposób ukazać modela i wykorzystać w pełni każde warunki oświetleniowe, np. fotografując po zmroku lub robiąc zdjęcia szybko poruszającym się obiektom. Na kolejnych stronach przedstawiamy 10 łatwych sposobów, pozwalających przyprawić Twoje obrazy szczyptą kreatywności. Podpowiemy Ci także, jakie wybrać ustawienia i z jakich technik skorzystać, by przenieść swoją fotografię na wyższy poziom...
01. Rozmyj tło w portrecie
Tryb preselekcji przysłony pozwala na sterowanie wielkością otworu względnego obiektywu, dzięki czemu można wpływać na głębię ostrości. Za pomocą dużego otworu przysłony (oznaczonego małą wartości liczbową, np. f/4 lub f/2,8) uzyskasz głębię ostrości mniejszą, niż przy przysłonie o dużej wartości liczbowej, np. f/16. Jednym z najlepszych sposobów wykorzystywania trybu preselekcji przysłony jest użycie go do wyodrębnienia fotografowanego tematu z tła za pomocą małej głębi ostrości. Łatwo to osiągnąć za pomocą obiektywu stałoogniskowego, np. 50 mm f/1,8, ponieważ jego większy maksymalny otwór przysłony zapewnia mniejszą głębię ostrości, niż można uzyskać, stosując szkła zmiennoogniskowe, które są przeważnie znacznie ciemniejsze.
Zdjęcie po lewej wykonane przy f/2,8, po prawej przy f/16. Użycie szeroko otwartej przysłony sprawiło, że modelka naprawdę wyróżnia się z tła.
Zdjęcie po lewej wykonane przy f/2,8, po prawej przy f/16. Użycie szeroko otwartej przysłony sprawiło, że modelka naprawdę wyróżnia się z tła.
02. Użyj zoomu w trakcie ekspozycji
Zazwyczaj podczas wykonywania zdjęcia unika się używania pierścienia zmiany ogniskowej, ale nie w przypadku techniki polegającej na zoomowaniu w trakcie ekspozycji. Aby osiągnąć właściwy efekt, musisz użyć czasu otwarcia migawki o wartości około 1/2 s. Łatwiej będzie Ci uzyskać satysfakcjonujące wyniki, jeśli zamocujesz aparat na statywie. Jeżeli chodzi o wybór tematu, to najlepiej sprawdza się prosta, graficzna i bardzo kolorowa scena. Kwiaty i ludzie są doskonałymi obiektami do zdjęć z zoomowaniem w trakcie naświetlania, ale możesz poeksperymentować z całą gamą innych tematów, od krajobrazów i architektury, aż po wydarzenia sportowe i sceny akcji.
Do fotografowania w technice zoomowania najlepiej sprawdza się prosta, graficzna i kolorowa scena
Do fotografowania w technice zoomowania najlepiej sprawdza się prosta, graficzna i kolorowa scena
03. Rozmyj ruch i dodaj atmosfery zdjęciom ulicznym
Kiedy próbujesz skupić się na stworzeniu ciekawej kompozycji sceny ulicznej, piesi przechodzący przed Twoim obiektywem mogą Cię irytować. Użycie czasu otwarcia migawki, który spowoduje rozmycie ruchu, może dodać do zdjęcia to coś, co sprawi, że będzie ono atrakcyjne – pomimo ogólnego zgiełku widocznego w kadrze.
Na tym zdjęciu tłum przyciąga wzrok, a twórcze wykorzystanie czasu migawki zwiększyło atrakcyjność obrazu
Na tym zdjęciu tłum przyciąga wzrok, a twórcze wykorzystanie czasu migawki zwiększyło atrakcyjność obrazu
Dobór odpowiedniego czasu otwarcia migawki zależy od tego, jak szybko poruszają się ludzie. Jeśli dość szybko, należy zacząć od czasu ekspozycji trwającego 1/4 s. Przy wolniej poruszających się pieszych (lub jeśli zajmują oni niewielką część kadru), do uzyskania efektu rozmycia ruchu konieczne będzie użycie dłuższych czasów naświetlania, np. 1 s. Dostosuj ustawienia tak, aby otrzymać jak najlepszy efekt.
Najlepsze ustawienia do robienia zdjęć ruchliwej ulicy
Aby użyć długiego czasu otwarcia migawki, wybierz tryb priorytetu migawki i ustaw niską czułość, np. ISO 100. Następnie określ czas naświetlania w zależności od prędkości, z jaką porusza się fotografowany obiekt. Spróbuj ustawić czas ekspozycji 1/4 s. Jeśli w wizjerze aparatu wyświetlany jest skrót "Hi" lub miga liczba określająca wartość przysłony, to oznacza, że światła jest zbyt dużo. Użyj wtedy zwykłego neutralnego filtru szarego lub polaryzacyjnego.
Najlepsze ustawienia do robienia zdjęć ruchliwej ulicy
Aby użyć długiego czasu otwarcia migawki, wybierz tryb priorytetu migawki i ustaw niską czułość, np. ISO 100. Następnie określ czas naświetlania w zależności od prędkości, z jaką porusza się fotografowany obiekt. Spróbuj ustawić czas ekspozycji 1/4 s. Jeśli w wizjerze aparatu wyświetlany jest skrót "Hi" lub miga liczba określająca wartość przysłony, to oznacza, że światła jest zbyt dużo. Użyj wtedy zwykłego neutralnego filtru szarego lub polaryzacyjnego.
04. Zamroź ruch błyskiem
Flesz umożliwia także zatrzymanie w kadrze szybkiego ruchu, który trudno zauważyć gołym okiem. Potrzebna będzie Ci do tego lampa z ręcznym ustawianiem siły błysku i kabel synchronizacyjny lub zdalny wyzwalacz. Technika ta jest skuteczna, ponieważ flesz emituje światło tylko przez ułamek sekundy, zamraża więc ruch – niezależnie od wybranego czasu otwarcia migawki. Czas trwania błysku lampy może być różny, co wiąże się z mocą urządzenia. Zazwyczaj światło emitowane jest przez 1/500–1/1000 s przy pełnej mocy i jedynie przez 1/30 000 s, gdy moc flesza jest ustawiona na minimum.
Flesz emituje światło tylko przez ułamek sekundy, zamraża więc ruch - niezależnie od wybranego czasu otwarcia migawki.
Flesz emituje światło tylko przez ułamek sekundy, zamraża więc ruch - niezależnie od wybranego czasu otwarcia migawki.
Znakomitym sposobem na oryginalne zdjęcia jest fotografowanie kropel wody lub małych przedmiotów wpadających do wody. Potrzebny jest Ci zbiornik o przezroczystych ścianach, kolorowe tło i statyw. Ustaw zbiornik i tło, następnie umieść lampę błyskową nad zbiornikiem. Po zamocowawaniu aparat na trójnogu, wybierz tryb ręcznej ekspozycji i manualnego ostrzenia, po czym upuść przedmiot do wody. Naciśnij migawkę, kiedy dotknie on powierzchni wody.
Jak zbudować ministudio do robienia zdjęć rozpryskującej się wody
Potrzebny jest duży, przezroczysty zbiornik, wypełniony do połowy wodą. Następnie należy umieścić za nim duży kawałek kolorowego papieru lub materiału i zamocować aparat na statywie na wysokości tafli wody w naczyniu. Ustaw aparat na tryb ekspozycji manualnej i ostrzenia ręcznego. Wybierz najkrótszy czas, pozwalający na synchronizację z błyskiem, przysłonę f/8 i czułość ISO 200. Przytrzymaj fotografowany obiekt w miejscu, tam, gdzie zamierzasz wrzucić go do wody i ustaw na nim ostrość. Ustaw najniższą dostępną moc flesza. Umieść go nad zbiornikiem, upewniając się, że jest dobrze zamocowany. Zrób zdjęcie testowe i sprawdź ekspozycję. Jeśli obraz jest zbyt jasny, zmniejsz otwór przysłony; jeżeli jest za ciemny, wybierz większy otwór względny obiektywu.
Jak zbudować ministudio do robienia zdjęć rozpryskującej się wody
Potrzebny jest duży, przezroczysty zbiornik, wypełniony do połowy wodą. Następnie należy umieścić za nim duży kawałek kolorowego papieru lub materiału i zamocować aparat na statywie na wysokości tafli wody w naczyniu. Ustaw aparat na tryb ekspozycji manualnej i ostrzenia ręcznego. Wybierz najkrótszy czas, pozwalający na synchronizację z błyskiem, przysłonę f/8 i czułość ISO 200. Przytrzymaj fotografowany obiekt w miejscu, tam, gdzie zamierzasz wrzucić go do wody i ustaw na nim ostrość. Ustaw najniższą dostępną moc flesza. Umieść go nad zbiornikiem, upewniając się, że jest dobrze zamocowany. Zrób zdjęcie testowe i sprawdź ekspozycję. Jeśli obraz jest zbyt jasny, zmniejsz otwór przysłony; jeżeli jest za ciemny, wybierz większy otwór względny obiektywu.
05. Dynamika scen akcji
Fotografowanie wydarzeń sportowych lub scen akcji z krótkimi czasami otwarcia migawki może sprawić, że zdjęcia będą zbyt statyczne i nudne. Jeśli opanowałeś technikę panoramowania, uzyskasz dynamiczne kadry, zachowując ostrość głównego tematu. Ustaw aparat w tryb priorytetu czasu. Będziesz musiał wybrać czas naświetlania odpowiedni do sytuacji i prędkości, z jaką porusza się fotografowany przedmiot. Następnie wykadruj go tak szybko, jak tylko to możliwe. Im dłużej uda Ci się utrzymać go w tym samym miejscu kadru, tym większą masz szansę na zachowanie jego ostrości.
Aby przejąć kontrolę nad czasem otwarcia migawki, wybierz tryb preselekcji migawki. Jeśli chcesz zarejestrować trzy lub cztery ujęcia jedno za drugim, włącz tryb zdjęć seryjnych. Następnie dobierz czas otwarcia migawki, pasujący do prędkości z jaką porusza się temat. Obracając się, próbuj jak najwcześniej zacząć śledzić w wizjerze poruszający się obiekt, zanim dotrze on do wybranego punktu. Podążaj za nim, kiedy będzie Cię mijał i wykonaj serię zdjęć, wciskając spust migawki mniej więcej w połowie ruchu panoramowania.
Aby przejąć kontrolę nad czasem otwarcia migawki, wybierz tryb preselekcji migawki. Jeśli chcesz zarejestrować trzy lub cztery ujęcia jedno za drugim, włącz tryb zdjęć seryjnych. Następnie dobierz czas otwarcia migawki, pasujący do prędkości z jaką porusza się temat. Obracając się, próbuj jak najwcześniej zacząć śledzić w wizjerze poruszający się obiekt, zanim dotrze on do wybranego punktu. Podążaj za nim, kiedy będzie Cię mijał i wykonaj serię zdjęć, wciskając spust migawki mniej więcej w połowie ruchu panoramowania.
06. Użyj ekstremalnie długich czasów
Świetnym sposobem na wprowadzenie elementu kreatywności do zdjęć krajobrazowych jest użycie długich czasów otwarcia migawki. Dzięki temu wszelkie poruszające się obiekty, takie jak chmury, woda lub liście, będą rozmyte. Aby wygładzić powierzchnię morza, potrzebny będzie czas otwarcia migawki o wartości co najmniej 10 sekund, natomiast do rozmycia ruchu chmur wymagany jest zazwyczaj czas ekspozycji wynoszący 30 sekund lub dłuższy. Głównym problemem przy stosowaniu tak długich czasów otwarcia migawki jest ryzyko prześwietlenia zdjęcia, zwłaszcza przy bardzo jasnym świetle.
Sposobem na wprowadzenie elementu kreatywności do zdjęć krajobrazowych jest użycie długich czasów ekspozycji.
Sposobem na wprowadzenie elementu kreatywności do zdjęć krajobrazowych jest użycie długich czasów ekspozycji.
Najdłuższy czas otwarcia migawki, jakiego można użyć w ciągu dnia nawet przy najniższej czułości i najmniejszym otworze przysłony, nie będzie wystarczająco długi, aby uzyskać na zdjęciach wyrazisty efekt rozmycia. Żeby wykorzystać czas ekspozycji o wartość 15 s lub dłuższy, potrzebny będzie bardzo silnie tłumiący światło neutralny filtr szary. Pozwala on zmniejszyć ilość światła docierającego do matrycy. Można też wykonywać zdjęcia przy słabym świetle, np. tuż przed świtem lub zaraz po zachodzie słońca. O tych porach możesz stosować ekstremalnie długie czasy migawki bez zakładania na obiektyw filtru.
Jak używać neutralnego filtru szarego, stosując długie czasy naświetlania
Nie jest łatwo zaplanować kompozycję, patrząc przez wizjer z zamocowanym na obiektywie neutralnym filtrem szarym. Zamocuj więc aparat ma statywie, wybierz tryb manualnej ekspozycji przed nałożeniem filtru wykadruj zdjęcie oraz ustaw ostrość. Możesz teraz założyć filtr na obiektyw lub, jeśli używasz filtru o regulowanej gęstości, dopasować siłę tłumienia przez niego światła. Upewnij się, że nie poruszyłeś aparatu: po nałożeniu filtru trudno jest poprawić kadrowanie. Kiedy używasz mocno tłumiącego światło neutralnego filtru szarego, pomiar światła nie jest zbyt dokładny, więc musisz eksperymentować z różnymi ustawieniami. Wybierz niską czułość, np. ISO 100 lub 200, oraz przysłonę f/16. Jeśli używasz filtru zmniejszającego ilość światła o 10 EV, zacznij od czasu 15 s.
Jak używać neutralnego filtru szarego, stosując długie czasy naświetlania
Nie jest łatwo zaplanować kompozycję, patrząc przez wizjer z zamocowanym na obiektywie neutralnym filtrem szarym. Zamocuj więc aparat ma statywie, wybierz tryb manualnej ekspozycji przed nałożeniem filtru wykadruj zdjęcie oraz ustaw ostrość. Możesz teraz założyć filtr na obiektyw lub, jeśli używasz filtru o regulowanej gęstości, dopasować siłę tłumienia przez niego światła. Upewnij się, że nie poruszyłeś aparatu: po nałożeniu filtru trudno jest poprawić kadrowanie. Kiedy używasz mocno tłumiącego światło neutralnego filtru szarego, pomiar światła nie jest zbyt dokładny, więc musisz eksperymentować z różnymi ustawieniami. Wybierz niską czułość, np. ISO 100 lub 200, oraz przysłonę f/16. Jeśli używasz filtru zmniejszającego ilość światła o 10 EV, zacznij od czasu 15 s.
07. Użyj długiej ekspozycji do sfotografowania wodospadu
Szybko płynąca woda, np. w wodospadzie lub strumieniu, dodaje krajobrazom uroku. Jeśli chcesz uchwycić jej ruch, musisz dobrać odpowiedni czas ekspozycji. "Bezpieczny" czas otwarcia migawki z przedziału od około 1/60 s do 1/125 s pozwala zachować niektóre szczegóły wody. Jednak nie jest to jedyny sposób, w jaki można ją zarejestrować.
Filtr szary lub polaryzacyjny na obiektywie pozwoli zmniejszyć ilość światła.
Filtr szary lub polaryzacyjny na obiektywie pozwoli zmniejszyć ilość światła.
Aby zatrzymać ruch wody, wybierz czas otwarcia migawki wynoszący 1/1000 s lub krótszy. Tak krótki czas wymaga bardzo dobrych warunków oświetleniowych. Użyj otworu przysłony większego, niż się stosuje zwykle do fotografowania pejzaży (np. f/4) i, w razie potrzeby, ustaw czułość ISO 400 lub większą. Alternatywnym sposobem jest rozmycie ruchu wody poprzez wybranie długiego czasu otwarcia migawki. Potrzebny będzie czas – nawet 1/4 s lub dłuższy. W bardzo jasnym świetle możesz nie być w stanie osiągnąć tak długiego czasu naświetlania. Załóż wtedy na obiektyw neutralny filtr szary lub polaryzacyjny. Pomogą one zmniejszyć ilość światła docierającego do matrycy. Skorzystaj ze statywu, a unikniesz poruszonych zdjęć. Bez niego nawet przy włączonej stabilizacji obrazu trudno byłoby Ci uzyskać ostre kadry.
Po lewej: Ustaw czułość na ISO 400, a następnie czas otwarcia migawki na 1/1000 s. Jeśli światła jest zbyt mało, zwiększ czułość.
Po prawej: Wybierz najniższe ISO i ustaw czas otwarcia migawki na ok. 1/4 s. Jeżeli wartość przysłony miga lub pojawił się napis "Hi", światła jest zbyt dużo: użyj neutralnego filtru szarego albo polaryzacyjnego.
Po lewej: Ustaw czułość na ISO 400, a następnie czas otwarcia migawki na 1/1000 s. Jeśli światła jest zbyt mało, zwiększ czułość.
Po prawej: Wybierz najniższe ISO i ustaw czas otwarcia migawki na ok. 1/4 s. Jeżeli wartość przysłony miga lub pojawił się napis "Hi", światła jest zbyt dużo: użyj neutralnego filtru szarego albo polaryzacyjnego.
08. Malowanie światłem
Malowanie światłem polega na oświetlaniu obiektu latarkami lub lampą błyskową, przy jednoczesnym wykorzystaniu bardzo długich czasów ekspozycji. Tak jak przy większości zdjęć nocnych, aby wyeliminować ryzyko poruszenia aparatu, trzeba będzie zamocować go na solidnym statywie i użyć zdalnego wyzwalacza. Zdjęcia wykonywane w ciemności kadruje się bardzo trudno. Niełatwo jest także ustawić poprawnie ostrość: spróbuj skorzystać z Live View i wysokiej czułości.
Malowanie światłem polega na oświetlaniu obiektu latarkami lub lampą błyskową, przy jednoczesnym wykorzystaniu bardzo długich czasów ekspozycji.
Malowanie światłem polega na oświetlaniu obiektu latarkami lub lampą błyskową, przy jednoczesnym wykorzystaniu bardzo długich czasów ekspozycji.
Jeśli chodzi o ręczne nastawianie ostrości w ciemności, będzie ono o wiele prostsze, jeśli tylko oświetlisz fotografowany obiekt latarką. Po skonfigurowaniu sprzętu możesz oświetlać różne obszary tematu latarką lub lampą błyskową. W przypadku stosowania latarki, musisz przesuwać strumień jej światła po całym obiekcie.
Jak fotografować po zmroku malując światłem
Komponowanie obrazu w ciemności może być kłopotliwe, ale z pomocą przyjdzie Ci tryb Live View. Po zamocowaniu aparatu na statywie, skorzystaj z podglądu obrazu na żywo, żeby zaplanować kadr. Łatwiej będzie Ci zobaczyć scenę na wyświetlaczu, jeśli ustawisz na chwilę bardzo wysoką czułość, np. ISO 6400 lub wyższą. Włącz manualny tryb ustawiania ostrości i wyostrz na obiekcie, który zamierzasz oświetlić. Pamiętaj, aby zmniejszyć czułość do ISO 200 i w trybie manualnym wskazać czas otwarcia migawki B (ekspozycja w trybie Bulb) i przysłonę f/11. Użyj elektronicznego wężyka spustowego, zablokuj otwartą migawkę i zacznij malować temat światłem. Podobnie jak w wypadku wszelkich innych form oświetlania, światło boczne pozwala wydobyć znacznie więcej szczegółów, niż światło padające od strony aparatu. Pamiętaj, żeby samemu nie znaleźć się w kadrze!
Jak fotografować po zmroku malując światłem
Komponowanie obrazu w ciemności może być kłopotliwe, ale z pomocą przyjdzie Ci tryb Live View. Po zamocowaniu aparatu na statywie, skorzystaj z podglądu obrazu na żywo, żeby zaplanować kadr. Łatwiej będzie Ci zobaczyć scenę na wyświetlaczu, jeśli ustawisz na chwilę bardzo wysoką czułość, np. ISO 6400 lub wyższą. Włącz manualny tryb ustawiania ostrości i wyostrz na obiekcie, który zamierzasz oświetlić. Pamiętaj, aby zmniejszyć czułość do ISO 200 i w trybie manualnym wskazać czas otwarcia migawki B (ekspozycja w trybie Bulb) i przysłonę f/11. Użyj elektronicznego wężyka spustowego, zablokuj otwartą migawkę i zacznij malować temat światłem. Podobnie jak w wypadku wszelkich innych form oświetlania, światło boczne pozwala wydobyć znacznie więcej szczegółów, niż światło padające od strony aparatu. Pamiętaj, żeby samemu nie znaleźć się w kadrze!
09. Uchwyć nocą smugi światła
Fotografując w nocy, zamiast dodawać swoje własne oświetlenie, możesz wykorzystać to pochodzące z poruszających się pojazdów, np. przesuwających się powoli samochodów w ulicznym korku. Zamocuj aparat na statywie, wybierz manualny tryb ekspozycji i użyj pokrętła głównego, by zmienić czas otwarcia migawki na tryb B, co stwierdzisz po pojawieniu się w wizjerze napisu „bulb”. Następnie ustaw przysłonę f/11 i czułość ISO 200. Jeśli zdjęcia są zbyt ciemne, zwiększ otwór względny obiektywu, np. do f/8, lub zmniejsz go, np. do f/16, jeżeli uważasz, że zdjęcia są za jasne.
Czas naświetlania zależy od ilości światła sztucznego, pochodzącego ze źródeł znajdujących się w kadrze.
Czas naświetlania zależy od ilości światła sztucznego, pochodzącego ze źródeł znajdujących się w kadrze.
Następnie używając elektronicznego wężyka spustowego, zablokuj otwartą migawkę i dokładnie odmierz czas ekspozycji. Czas naświetlania będzie zależał od ilości światła sztucznego, pochodzącego z lamp ulicznych lub innych źródeł, znajdujących się w kadrze. W jasno oświetlonych miastach możesz zacząć od ustawienia czasu otwarcia ok. 30 sekund, natomiast w zaciemnionym miejscu trzeba wybrać dłuższą ekspozycję.
Będziesz potrzebował statywu, gdyż fotografowanie z ręki przy długich czasach migawki nie jest możliwe.
Będziesz potrzebował statywu, gdyż fotografowanie z ręki przy długich czasach migawki nie jest możliwe.
10. Zamień światła w gwiazdki
Jeśli chcesz dodać uroku miejskim pejzażom, możesz rozświetlić je delikatnym blaskiem gwiaździście rozchodzących się promieni ulicznych latarni. Możesz stworzyć ten efekt, posługując się filtrem w Photoshopie, ale dość łatwo osiągnąć go od razu w trakcie wykonywania zdjęcia. Potrzebna jest tylko scena, w której znajduje się wiele małych źródeł światła, np. lamp ulicznych. Musisz używać małych otworów względnych obiektywu, jak f/16 lub f/22. Fotografowanie z takimi wartościami przysłony oznacza, że w celu uzyskania prawidłowej ekspozycji bez sięgania po bardzo wysoką czułość, potrzebny Ci będzie wyjątkowo długi czas otwarcia migawki. Dokładny kształt i ilość rozbłysków może się różnić, w zależności od używanego obiektywu, ponieważ wpływ na ostateczny efekt ma przede wszystkim kształt i konstrukcja jego przysłony.
Jeśli chcesz, aby miejskie światła wyglądały jak gwiazdki, musisz używać małych otworów względnych obiektywu, jak f/16 lub f/22.
Jeśli chcesz, aby miejskie światła wyglądały jak gwiazdki, musisz używać małych otworów względnych obiektywu, jak f/16 lub f/22.
